Wanneer heb je eigenlijk een vaarbewijs nodig voor je boot?

Voor velen is het water de ultieme plek om tot rust te komen. Of je nu een sloep bezit voor ontspannen tochtjes door de grachten of een krachtige motorboot voor avontuurlijke dagen op open water: varen staat garant voor vrijheid. Maar met vrijheid komt ook verantwoordelijkheid. Een van de meest gestelde vragen die wij bij Glenn's Yacht Cleaning krijgen is: "Wanneer heb ik een vaarbewijs nodig voor mijn boot?" In deze uitgebreide blog leggen we alles uit wat je moet weten over vaarbewijzen, regelgeving en varen met grote jachten, zowel nationaal als internationaal.

Wat is een vaarbewijs precies?

Een vaarbewijs is een officieel document dat aantoont dat je bekwaam bent om een bepaald type vaartuig te besturen. Vergelijk het met een rijbewijs, maar dan voor op het water. In Nederland onderscheiden we twee hoofdtypes:

• Klein Vaarbewijs 1 (VB1): Voor rivieren, kanalen en kleine meren.

• Klein Vaarbewijs 2 (VB2): Uitbreiding op VB1, voor grotere wateren zoals het IJsselmeer, de Waddenzee en de Zeeuwse stromen.

Beide vaarbewijzen zijn bedoeld voor de pleziervaart. Toch zijn ze niet voldoende als je met een groot jacht wilt varen of internationale reizen plant. Dan zijn aanvullende certificaten vereist.

Wanneer ben je verplicht een vaarbewijs te hebben?

In Nederland is een vaarbewijs verplicht in de volgende gevallen:

1. Als je boot sneller kan dan 20 km/u (bijvoorbeeld speedboten en jetski’s).

2. Als je vaartuig langer is dan 15 meter.

   
   

Het is belangrijk te weten dat het hierbij niet uitmaakt of je daadwerkelijk zo snel vaart; als de boot technisch in staat is om sneller dan 20 km/u te gaan, ben je verplicht om een vaarbewijs te hebben. Grote jachten vanaf 15 meter vallen eveneens onder deze verplichting, ongeacht de snelheid.

Voor jachten van meer dan 25 meter is er zelfs een apart vaarbewijs: het Groot Pleziervaartbewijs. Dit vereist aanvullende praktijkervaring, theoriekennis en een medische keuring.

Wat als je een groot jacht bezit of internationaal wilt varen?

Bezitters van grote jachten die verder willen varen dan de Nederlandse binnenwateren, hebben meer nodig dan alleen Vaarbewijs 2. Denk aan:

• ICC (International Certificate of Competence): Voor varen buiten Nederland, vooral in EU-landen.

• RYA Yachtmaster Offshore/Ocean: Voor serieuze zeereizen of oceaanovertochten.

• STCW-certificaten: Voor bemanningsleden op commerciële of grote privéjachten.

Ook moeten jachten voldoen aan bepaalde eisen zoals CE-keurmerken, marifoniecertificaten en reddingsmiddelen aan boord. Het maakt dus uit of je een dagtocht op de Waddenzee plant of een overtocht naar Spanje. Voor oceaanreizen gelden zelfs internationale veiligheidseisen vergelijkbaar met commerciële scheepvaart.

Overzicht van vaarbewijzen en certificaten

Om het overzichtelijk te houden, hebben we de belangrijkste vaarbewijzen en hun toepassing op een rijtje gezet:

Type vaarbewijs	Toepassingsgebied	Voor wie?
VB1	Rivieren, kanalen, kleine meren	Basis voor pleziervaart
VB2	Grote binnenwateren & kustwateren	Gevorderde pleziervaarders
ICC	Internationaal, binnen & buiten EU	Wie buiten NL wil varen
Groot Pleziervaartbewijs	Jachten >25 meter	Kapiteins van grote jachten
RYA Yachtmaster	Wereldwijd, oceaan	Zeewaardige schippers
STCW	Commerciële scheepvaart	Professionele bemanning

Geen vaarbewijs nodig? Wanneer ben je vrijgesteld?

Er zijn ook situaties waarin je géén vaarbewijs nodig hebt. Bijvoorbeeld als je vaart met:

• Een langzame elektrische sloep

• Een zeilboot korter dan 15 meter zonder hulpmotor

• Een kano, roeiboot of SUP-board

Let op: ook al is een vaarbewijs niet verplicht, je blijft als schipper altijd verantwoordelijk voor veilig gedrag op het water. En een goed onderhouden boot helpt daar zeker bij.

Leeftijdsgrenzen voor het besturen van boten

• Vanaf 12 jaar: een boot tot 13 km/u

• Vanaf 16 jaar: snelle motorboten (>20 km/u), mits met vaarbewijs

Wat als je zonder vaarbewijs vaart?

Varen zonder verplicht vaarbewijs kan vervelende gevolgen hebben:

• Boetes tot honderden euro’s

• Inbeslagname van de boot

• Geen dekking bij ongevallen of schade

Meer informatie over de wetgeving vind je op de website van de Rijksoverheid.

Waarom het slim is om je vaarbewijs te halen

Een vaarbewijs is niet alleen een wettelijke verplichting; het maakt je ook een betere, veiligere en zelfverzekerdere schipper. Je leert:

• Navigeren en kaartlezen

• Vaarregels en voorrangsregels

• Veilig handelen in noodsituaties

Bovendien vergroot je je vaargebied aanzienlijk en mag je op indrukwekkendere wateren varen. Een mooie kans om meer uit je boot én je vaarseizoen te halen.

Hoe haal je een vaarbewijs?

Een vaarbewijs behaal je via een theorie-examen bij het CBR. Er zijn veel online cursussen beschikbaar, maar klassikale lessen en praktijktraining kunnen de slaagkans flink verhogen. Voor grote jachten en internationale vaarbewijzen gelden aanvullende eisen, zoals praktijktoetsen, medische keuringen en maritieme ervaring.

Laat je boot schitteren met Glenn’s Yacht Cleaning

Of je nu een bescheiden sloep hebt of een jacht van 30 meter: een goed onderhouden boot is essentieel voor veiligheid, uitstraling en comfort. Bij Glenn’s Yacht Cleaning zijn we gespecialiseerd in het schoonmaken, polijsten en onderhouden van alle soorten vaartuigen.

Van romp tot teakdek, van interieur tot motorruimte, wij zorgen dat jouw boot vaarklaar en stralend is.

Vraag vandaag nog een vrijblijvende offerte aan en vaar het seizoen in met een boot die er als nieuw uitziet.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Moet ik ook een vaarbewijs hebben voor een rubberboot met buitenboordmotor? Alleen als de boot sneller kan varen dan 20 km/u.

Is mijn Nederlandse vaarbewijs ook geldig in het buitenland? In veel Europese landen wel. Voor de zekerheid raden we het ICC aan.

Hoe lang is een vaarbewijs geldig? Levenslang. Je hoeft het niet te verlengen.

Mag ik varen zonder vaarbewijs als iemand met vaarbewijs aan boord is? Nee. Degene die de boot bestuurt moet zelf het vaarbewijs hebben.